Midden in de zomer langsgaan in het kinderrevalidatiecentrum Umeed Gah in Multan is een uitdaging: 40° overdag en 33° ‘s nachts, niet bepaald koel dus.

Toch zaten de therapeuten klaar om weer meer nieuwe dingen te leren. Deze winter hadden we online al veel aspecten met elkaar uitgewisseld. We hadden gesproken over het ‘vanuit de beleving leren’ en wat ze goed onthouden hadden dat oefenen ‘vanuit de context’ erg belangrijk is.
Ook hadden we het over TAK-kaarten gehad. TAK = taal activiteiten kaarten en die zijn ze gaan maken, tekeningetje voor tekeningetje en gebruikten ze en dat ziet er dan zo uit:

Dit was in de winter, muts op ook in de klas. Vertellen wat je ‘s morgens doet voordat je naar school komt.

Deze keer hebben we vooral gefocust op communicatieve functies: begroeten, elkaar iets vertellen, Ondersteunde Communicatie (OC) gaan gebruiken om een vraag te stellen. EN vooral ook dat het geen uitvraagspelletje moet worden maar een samenspel, communicatie tussen 2 personen. Ja en daar kwam ook het woord MODELEREN bij naar voren, overal in de klas, bij het buitenspel, in de kring en daarmee is communicatie meer dan speechtherapy (30 minuten per week….): Use it everywhere. 

Ze hebben nu ook toegang tot www.widgitonline.com en kunnen daarmee zelf picto-kaarten gaan maken in URDU en dus van rechts naar links!

Www.widgitonline.com is voor iedereen toegankelijk en daarmee kan je zelf eenvoudig TAK-kaarten, VSD’s (Visual Scene Display) of picto’s voor een dagplanning gaan maken.
We lieten na twee dagen de logopedisten en de leerkrachten achter met veel nieuwe ideeën en twee Android tablets met een kant en klaar vocabulair (https://avazapp.com/products/avaz-aac-app/). Deze is in het URDU om te zetten maar moest nog wel opnieuw ingedeeld worden immers er wordt van rechts naar links gelezen!!!

De twee Android Tablets zijn gesponsord door #StichtingMILO!
Ook hebben we spraakknoppen en oa. een Gotalk gesponsord gekregen: zo fijn dat ze nu brede mogelijkheden hebben om meer te gaan variëren en om per kind een eigen plan te maken.
We gaan door met online lestrajecten. Misschien de communicationmatrix.com om een goed beeld te krijgen welke communicatieve mogelijkheden een kind heeft en wat de verschillen zijn tussen de kinderen.

Dit keer mochten we helaas niet langer blijven in Multan, de immigratiedienst vond dat we met een toeristenvisum geen trainingsbezoeken mochten afleggen. 
Dan maar door naar Lahore 350 km verderop, naar The Rising Sun Education school, een prachtige school met veel kinderen, veel mogelijkheden, veel goede inzet van special Teachers en veel therapeuten maar helaas nog heel weinig OC. Hoe graag zou dit jongetje ook wat willen zeggen.
Dit keer hadden we een ander onderwerp wat we bespraken maar we komen terug voor verbetering van de hulpmiddelen en de zithouding maar zeker ook voor AAC/OC in Pakistan: mey kutch batana chaie: ik wil ook iets vertellen.

*) AAC = augmentive, alternative communication (OC = Ondersteunde communicatie)

Herken je dat? Dat jonge kinderen, die eenmaal de frietjes geproefd hebben, vervolgens brabbelend wijzen naar die “gele M”. Omdat die M er was tijdens de friet ervaring. Na de ervaring blijft de grote letter M langs de snelweg als een constant iets aanwezig. Zogenaamde impliciete informatie. Doordat de letter aanwezig is, kunnen jonge kinderen initiatief nemen om het te aanwijzen. Het was geen plan van ons als ouders, deze koppeling met de gele letter M, maar wel van het restaurant dat daar goed over heeft nagedacht. Een symbool (een voorwerp of plaatje) roept bij het kind een herinnering op van een activiteit, het inzetten van deze plaatjes en voorwerpen ter ondersteuning van communicatie noemen we visualiseren.

Puur door de aanwezigheid van de M  tijdens deze ervaring is er een koppeling ontstaan. Hetzelfde principe geldt eigenlijk voor alle verwijzende foto’s en pictogrammen. Maar hoe vaak hoor je niet: ‘ja maar ‘snel’ begrijpt hij/zij niet, dat pictogram laten we weg’. Verander dat alsjeblieft in; ‘dat begrijpt hij niet, dat gaan we eerst ervaren en laten zien en aanbieden‘. Soms duurt het een lange tijd voordat er initiatief door het kind of de jongere genomen wordt om te wijzen, maar doorgaans zie je dat na een tijd dit wijzen toch tot stand komt en nieuwe communicatie ontstaat.

Daar waar we het bij baby’s of jonge kinderen gewoon vinden om te kletsen, moeten we hieraan wennen bij visuele taal en visualisatie. Denk terug aan je geklets bij een wiegje. We kletsen maanden tegen een baby alvorens er een verstaanbare respons komt. Het wordt in aanvang ook nog niet eens begrepen door de baby en toch spreek je samen. Onbewust biedt je geluiden en woorden aan die de aandacht vangen van een baby. Helaas is onze gesproken taal ook vluchtig. De kracht van visualisatie, van zoals voorwerpen en pictogrammen is dat ze statisch is. Het blijft aanwezig, je raakt het aan en beweegt erbij. Gebruik visualisatie dagelijks en spreek er bij. Leg nadruk op woorden en grappige geluiden. Verwacht in aanvang nog niks en geef geen opdrachten om te wijzen.

Het maakt niet uit met welke vorm van visualisatie of welke situatie je begint. Volg je gevoel en overleg met elkaar, kijk wat er gebeurt, als je maar wel begint en wijst en visualiseert. Bespreek met elkaar waar foto’s, losse voorwerpen, concrete pictogrammen of abstracte pictogrammen of combinaties worden gebruikt om jullie gesproken taal te ondersteunen. Uit het voorbeeld van een meisje herinner ik me dat zij met opa ging wandelen in haar rolstoel, ze wandelde links naar de tunnel of rechtsom naar de eendjes, met de fysio oefende zij staan of grijpkracht, met papa wilde ze graag stoeien op de deken bij de bank, met mama samen eten en naar de markt. In eerst instantie werden foto’s gekoppeld aan de activiteiten en werd daar niets bij verwacht, iedereen had een eigen setje foto’s. Enkele weken verder werden de foto’s door haar herkent en aangewezen. Ze maakt keuzes uit deze foto’s. De foto’s hadden betekenis gekregen. Zo ging het gebruik van foto’s van bewust en impliciet naar bewust en expliciet, steeds een stap verder.

Begin daar waar je voelt en denkt dat het haalbaar is visualisatie in te zetten. Start met zowel expliciete visualisatie als ook impliciete visualisatie M en laat het groeien als een taal. Wacht daar niet mee! Zit je hierin vast, begin dan met één dagelijks terugkerende activiteit op één locatie. Zo ontstaat er meer toegang en gelegenheid voor communicatie.

Online-trainingen, lessen, of instructies we draaien er onze hand niet meer voor om. Toch stond ik een maand geleden voor een spannend, nieuw, online avontuur.
Via Zoom online naar Pakistan met als onderwerp communicatie.

Een voordeel had ik, ik ken de kinderrevalidatiekinderen van dit centrum, Umeed Gab in Multan! Ik ben er vorig jaar nog geweest.
De uitdaging zat niet alleen in het online lesgeven, maar ook in de taal. Meestal doe ik de lessen daar in Urdu. Maar online lukt me dat niet.
En dan het onderwerp: communicatie, een heel ruim begrip.

Ze werken er al met gebarentaal: top! 
Ze werken ook al met een gevisualiseerde dagplanning: top!
Mijn focus lag dan ook op gaan werken vanuit de beleving. Oefenen in de context. Ga modelleren, doe dat altijd 1 woord meer dan dat het kind al gebruikt en gebruik TAK-kaarten om je taal te ondersteunen bij je activiteiten (TAK=taal activiteiten kaarten).
Dus werden er mooie TAK-kaarten getekend: 

Dat werken vanuit de beleving heel goed werkt, bewijst Fimke. Haar moeder maakte prachtige filmpjes voor het ANKER speeltuin, Fimke staat heel graag op de draaimolen en we krijgen dan ook een filmpje van ronddraaiend zand. Immers Fimke ziet alleen maar zand als ze ronddraait.

Hier kun je het filmpje van de draaimolen en het zand bekijken: https://www.facebook.com/ergoactief/videos/152052593543908/

Wanneer we later haar TAK-kaart erbij gaan gebruiken en ze de draaimolen direct aanwijst, is het duidelijk, die picto herkent ze, Wanneer het filmpje stopt, drukt ze nu steevast op ‘nog een keer’ en ja daar draait de draaimolen weer en weer ziet ze allemaal zand! Zij krijgt meer regie door TAAL!